มนุษย์ใช้ประโยชน์จากการดูดาวมาตั้งแต่ครั้งอดีตกาลโดยสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าปัจจุบันจะมีการนำเทคโนโลยีเข้ามาทดแทนจนเราอาจมองไม่เห็นความสำคัญของดวงดาวอีกต่อไป แต่แท้จริงแล้วดวงดาวยังมีความลึกลับให้ศึกษาค้นคว้าอีกมากมาย โดยเฉพาะเทคโนโลยีที่สูงขึ้นช่วยให้มนุษย์เราศึกษาเรื่องราวของดวงดาวอย่างไม่หยุดยั้ง ดังนั้นดวงดาวยังคงยังประโยชน์แก่มนุษยชาติไปอีกนานเท่านาน เพราะดวงดาวในอวกาศคือห้องปฏิบัติการในธรรมชาติซึ่งไม่อาจสร้างขึ้นได้ในโลก การศึกษาดวงดาวเท่านั้นจึงจะช่วยให้เราเข้าใจโลกและตัวเราได้มากขึ้น
แม้ปัจจุบันคนทั่วไปจะใช้ประโยชน์จากดวงดาวน้อยลงไป แต่ก็ยังมีคนอีกหลายกลุ่มพยายามใช้ประโยชน์จากเครื่องมือที่ธรรมชาติมอบให้เราโดยไม่ต้องเสียเงินซื้อมาในราคาแพงๆ เพื่อให้เห็นถึงแนวทางการใช้ประโยชน์จึงขอยกตัวอย่าง ดังนี้
1. การดำรงชีวิต
ยังมีคนอีกหลายกลุ่มที่อาศัยการดูดาวเพื่อประกอบอาชีพ เช่นเกษตรกร เขาใช้ดวงดาวในการบ่งบอกถึงฤดูเพาะปลูก หรือแม้แต่การเลือกปลูกพืชที่เหมาะสม ในอดีตคนไทยใช้การดูดาวเพื่อทำนายปริมาณฝนหรือเหตุการณ์ต่างๆ อีกมาก
2. การหาทิศ
ดาวที่เรานิยมใช้ในการหาทิศ คือ ดาวเหนือ (polaris) ซึ่งเป็นดาวฤกษ์ที่อยู่ใกล้ขั้วโลกเหนือมากที่สุด อยู่ในกลุ่มดาวหมีเล็ก (ursa minor) ดาวเหนือจะอยู่คงที่ส่วนดาวอื่นจะโครจรไปรอบ ๆ ตามการหมุนรอบตัวเองของโลก ดังนั้นเราจึงใช้ดาวเหนือในการหาทิศ กล่าวคือ ถ้าหันหน้าไปทางดาวเหนือคือทิศเหนือด้านขวามือจะเป็นทิศตะวันออก ด้านซ้ายมือจะเป็นทิศตะวันตก และด้านหลังจะเป็นทิศใต้ ส่วนการหาทิศใต้ เราจะใช้กลุ่มดาวกางเขนใต้ในการหาทิศ คนไทยเรียกกลุ่มดาวกางเขนใต้ว่า ดาวว่าวปักเป้า โดยในฤดูร้อนจะเห็นกลุ่มดาวกางเขนใต้ในตอนดึก แต่ในฤดูฝนจะเห็นในตอนหัวค่ำ ดวงดาวล้างสุดของดาวกางเขนใต้จะชี้ไปทางทิศใต้
3. การบอกเวลา
กลุ่มดาวที่บอกเวลาที่นิยมกันเป็นส่วนใหญ่คือ ดาวหมีใหญ่ (ursa major) เป็นกลุ่มดาวที่อยู่ในซีกโลกเหนือ กลุ่มดาวดังกล่าวนี้คนไทยจินตนาการเป็นรูปจระเข้ จึงเรียกว่า กลุ่มดาวจระเข้ ในตอนหัวค่ำเราจะเห็นด้านหัวของดาวจรเข้าขึ้นทางทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและเมื่อเวลา 24.00 น. ดาวกลุ่มนี้จะอยู่กลางท้องฟ้าโดยส่วนหัวจะชี้ไปทางทิศเหนือ และเมื่อใกล้สว่างส่วนหัวจะค่อย ๆ ลับขอบฟ้าไปทางทิศตะวันตก เราจึงนิยมใช้กลุ่มดาวหมีใหญ่หรือกลุ่มดาวจระเข้ในการบอกเวลา
4. การศึกษา
ในอดีตผู้คนมักตื่นตกใจกลัวเวลาที่เกิดปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ต่างๆ เช่นปรากฏการณ์ สุริยุปราคา จันทรุปราคา ดาวหางปรากฎบนฟ้า ทั้งนี้เพราะความไม่เข้าใจสาเหตุการเกิดที่แท้จริงปัจจุบันเราไม่ต้องตื่นตกใจอีกต่อไป อันเป็นผลมาจากการศึกษาดาราศาสตร์ทั้งสิ้น การศึกษาค้นคว้าทางด้านดาราศาสตร์สามารถให้ความรู้ ความเข้าใจธรรมชาติแก่เรามากขึ้นเสมอ ยิ่งมีความรู้มากขึ้นก็ยิ่งมีความสงสัยมากขึ้น ดาราศาสตร์จึงเป็นวิชาที่ตอบปัญหาเหล่านี้ เทคโนโลยีหลายอย่างที่ใช้เพื่อศึกษาดวงดาว ถูกนำมาพัฒนาในการดำรงชีวิต เช่น รีโมทเซนซิง การถ่ายภาพระบบซีซีดี ดาราศาสตร์ไม่เพียงช่วยให้เราเข้าใจธรรมซาติ แต่ช่วยให้เราอยู่กับธรรมชาติได้อย่างมีความสุข
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น